Skip to main content

गौतम बुद्ध की शिक्षा

गौतम बुद्ध की शिक्षा --भक्ति का पात्र
एक  बार  एक  गाँव  का  मुखिया   भगवान बुध्द    के  पास  आया  ।और पुछाकी  क्या  आप  सभी  जीवों  के  प्रति  करुना  भाव  रखते   हैं  ? 
 भगवान बुध्द  ने  स्वीकार  किया ।
मुखिया  -- तो  क्या आपकी  शिक्षाएं  सभी  लोग  ग्रहण कर  पाते  हैं   ? 
बुद्ध  ने  समझाया    की  यदि  किसी  किसान  के  पास  तीन तरह के खेत  हैं, एक खेत  की  मिटटी  बहुत  उप्जाऊ  है  । दुसरे   खेत  की  मिटटी  सामान्य  है
तीसरे  खेत की  मिटटी  रेतीली है उसमें कुछ नहीं उग सकता  या  अधिक  कुछ  नहीं पैदा  हो  सकता ।   अब  किसान खेत में  बीज बोये  तो  आपके ख्याल से 
किस  खेत  में  उन्हें  बोना   चाहेगा  ?
मुखिया ---वह  सबसे  पहले  उन्हें  उपजाऊ मिटटी  में  बोयेगा । उस  खेत  कोभर लेने  के  बाद  वह  उस  खेत का  बीजारोपण  करेगा  जिसकी  मिटटी  सामान्य  है  । जो  खेत  बंजर है  हो  सकता  है वह  उसे  बोये  ही  नहीं  ।बीज  बेकार  करने  में  उसे  कोई  फायदा  नजर नहीं   आयेगा  ।
बुद्ध--ठीक  ऐसे  ही    जो  व्यक्ति  सत्य  की तलाश  में  रहते हैं   वे  उपजाऊ  भूमि  की तरह हैं  उन्हें  गुरु की  सम्पूर्ण  शिक्षा   ह्रदयंगम  हो जाती  है  वे  सत्य  की  साधना  में  लग जाते  हैं  । आम  लोग सामान्य  भूमि  जैसे  होते  हैं   उनको  भी  वही  शिक्षा  दी  जाती  है  परन्तु  वे  अन्य  दुसरे  कार्यों  में  ज्यादा  ध्यान  देते  हैं  परिणाम  स्वरूप  उन्हें  सत्य  का  ज्ञान  कम  हो  पाता  है उनके  ह्रदय  में  दिव्य  ज्योति  कम  प्रकाशित  हो  पाती  है  ।
मुखिया---तो  फिर  आप  उन  लीगों  को  शिक्षा  क्यों  देते  हो  जो  सुनने  को 
तैयार  नहीं हैं  ? 
बुद्ध  ने  उत्तर  दिया  कि  यदि  किसी  दिन  मेरी  शिक्षा  का  एक  भी  वाक्य  समझ  लेंगे  और  उसे  अपने  दिल  में  उतार  लेंगे  तो  उससे  उन्हें  लम्बे  समय  तक  ख़ुशी  और  आशीष  मिलेंगे  ।
मुखिया  समझ  गया  कि बुद्ध  जी  पूरी  दुनियां  को    शिक्षा  देने  आये  हैं ।
सभी  उसके  लिए  तैयार  थे  या नहीं  इसका  उन्होंने  कोई  सोच  विचार  नहीं  किया । वे  दूरदर्शी  थे वे  यह जानते  थे  की  एक न एक  दिन  सभी  सत्य  की  खोज  में  निकलेंगे   ।
इस  प्रसंग  से  यह  शिक्षा  मिलती  है  कि हम  सब भी  अपने  विकास  के  लिए  प्रयत्न    करते  रहें   हमारी  आत्मा इस  इन्तजार  में  है  की हम  कब अपने  उत्थान  की  तरफ  कदम  बढ़ा  रहे हैं  ।
हमारे  संत  महापुरुष  प्रेम  और  करुना से  भरे    हुए  हमारे  चारों  तरफ सत्य  के  बीज  विखेर  रहे  हैं  ताकि  हमारे  ह्रदय में सम्पूर्ण  शिक्षा    बोई  जासके 
और  हम  पूरी  तरह  से  जाग्रत हो  जाएँ  ।

Comments

Popular posts from this blog

महार कोण होते?

महार कोण होते?  वेशीबाहेर राहून गावाचं रक्षण करणारा, शेती, गावांच्या सीमा सांगणारा, व्यापार्यांना संरक्षण पुरवणारा, शेतसारा आणि राज्याचा खजिना नियोजित ठिकाणी सुरक्षित पोहोचवणारा, असा समाजाचा रक्षक म्हणजे महार समाज. पण कामाच्या स्वरूपामुळं त्यांना वेशीबाहेरच ठेवण्यात आलं… महार कोण होते? या प्रश्नाचे उत्तर देण्याआधी सर्वप्रथम महार समाज म्हणजे काय हे समजावून घ्यायला पाहिजे. जे सध्या माहित आहे ते असेः 1. महार समाजाचे वास्तव्य गावकुसाबाहेर होते. 2. महार समाज ग्रामरक्षणाचे कार्य करत होता. वेशीचे रक्षण हे त्याचे नुसते कर्तव्यच नव्हे तर जबाबदारी होती. चोर नाही सापडला तर चोरीची भरपाई महारांनाच द्यावी लागत असे. 3. चोरांचा माग काढणे, गावात येणार्या जाणार्यांची नोंद ठेवणे, संशयितांना वेशीवरच अडवून ठेवणे हे त्यांचे कार्य होते. 4. शेतीच्या वा गावाच्या सीमांबाबत तंटे उद्भवले तर महाराचीच साक्ष अंतिम मानली जात असे. 5. महारांची स्वतंत्र चावडी असे आणि तिचा मान गाव-चावडीपेक्षा मोठा होता. 6. व्यापारी जेंव्हा आपले तांडे घेवून निघत तेंव्हा त्यांच्या रक्षणासाठी महारांची पथके नियुक्त असत.

२५ डिसेंबर मनुस्मृती दहन दिन.

दि. २५ डिसेंबर १९२७ रोजी विश्वरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी त्यांचे सहकारी 'सहस्रबुध्दे' यांच्या हातुन विषमतावादी, जातीवादी, कर्मकांडवादी, वर्णवादी, व्यवस्थेला धरून चालणारी "मनुस्म्रूती" चे "२५/१२/१९२७" साली बाबासाहेबांनी महाड येथे मनुस्मुर्तीचे दहन केले आणि बहूजनांना जातीवादी समाजरचनेतून मुक्त केले. काही जणांना असा प्रश्न पडत असेल की, "डाॅ. बाबासाहेब आंबेडकर" यांनी "मनुस्मृती" रायगडच्या पायथ्याशीच "महाड" या ठिकाणीच का दहन केली..? देशात इतर ठिकाणी सुध्दा करता आली असती..? पण रायगडच्याच पायथ्याशीच दहन का केली..?? कारण; विश्वरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे "तथागत गौतम बुध्दांना, संत कबीरांना, छत्रपती शिवाजी महाराजांना, महात्मा फुलेंना गुरू मानायचे." छञपती शिवाजी महाराजांना शुद्र आहेत असं म्हणुन "राज्यअभिषेकाला" ब्राम्हणांनी विरोध केला होता. रायगडावर छ. शिवरायांची समाधी आहे आणि महाड हे गाव रायगडच्या पायथ्याशी आहे. म्हणजेच छ. शिवरायांच्या पायाशी मनुस्मृती जाळून ब्राम्हणांनी केलेल्या छ. शिवरायांच्या अपमानाचा

महार, मांग किंवा चांभार स्पृश्यांसाठी शाळा नव्हत्या म्हणून बाबा साहेबांनी जानेवारी 1925 मध्ये सोलापूर येथे वसतीगृहाची सुरुवात केली

      http://realgodofindia.blogspot.in/ डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना भारतातील अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमातीच्या लोकांना शिक्षण आणि ज्ञान मिळवण्यापासून कोसो दूर ठेवण्यात आल्याची जाणीव होती. त्यामुळे त्यांनी या समाजामध्ये शिक्षणाचा प्रसार करता यावा. त्यांची संस्कृतिक प्रगती करता यावी म्हणून बहिष्कृतहित कारणी सभेची स्थापना जुलै 1924 मध्ये केली होती, या सभेच्या माध्यमातून माध्यमिक शाळातील विद्यार्थ्यासाठी प्रथम त्यांनी जानेवारी 1925 मध्ये सोलापूर येथे वसतीगृहाची सुरुवात केली. या सभेतर्फे मुंबईत मोफत वाचन कक्ष सुरु करण्यात आले. या शिवाय महार हॉकी क्लबची स्थापना करुन या समाजातील तरुणांना खेळामध्ये नैपुण्य मिळवण्याची संधी उपलब्ध करुन दिली.डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी 1928 मध्ये बहिष्कृत समाज शिक्षण संस्थेची स्थापना केली. डॉ. बाबासाहेबांनी 1928 मध्ये दोन वसतीगृह काढून शिक्षणाच्या कार्यास सुरुवात केली हेाती. त्यांनी प्रत्येक जिल्हयातील कार्यकर्त्यांनी जिल्हयाच्या ठिकाणी वसतीगृह स्थापन करुन अस्पृश्य  मुलांच्या हायस्कूलच्या शिक्षणाची मोफत राहण्याची व जेवणाची सेाय करावी. त्यामुळे गरीब व ह